Heen en weer geschud worden in het geloof,
dat is wat veel mensen meemaken.
In de bijbel kom je het heel veel tegen,
maar ook vandaag kunnen mensen daarover meepraten.
Soms is het licht,
dan zie je alles vanuit het licht van God
en dan is het ook licht in je leven.
Soms is het donker,
zie je geen hand voor ogen,
weet je het niet meer zo goed wat je denken moet,
wat je van het leven moet verwachten.

- Teken van ongeloof?
Als je nu maar eens beter of sterker  zou geloven
dan zou je minder twijfelen.
- Of juist een teken van geloof,
zeker als je ziet dat de ‘groten in het geloof’,
zoals ook Abram,
heen en weer geschud werd.
En dus als je dat niet kent,
dat heen en weer geschud worden,
dat je dan wel eens kritisch kunt gaan vragen
of je wel echt gelooft….

Zelfs Abram,
de vader van alle gelovigen,
zelfs hij,
of misschien moet je zeggen,
als vader van alle gelovigen,
uitgerekend hij,
heeft er ook last van…
Van heen en weer geschud worden tussen donker en licht.

Vanmorgen hoorden we dat God in de nacht
Abram heeft gewezen op de sterren,
die niet te tellen zijn.
Zo zal het ook zijn met zijn  nakomelingen.
In de nacht is er de verzekering en de belofte,
krijgt Abram grond onder de voeten van zijn twijfel,
licht in de duisternis.

En betekende het nu dat Abram na deze belofte
nooit meer hoefde te twijfelen,
nooit meer heen en weer geschud werd?
Abram is niet anders dan wij,
Abram is ook een gewoon mens.
Want na wonderlijke nacht waarbij God wees op de sterren
was het blijkwaar opnieuw nodig dat Abram
licht ontving van God.

In vs. 7 is er een nieuwe belofte van God nodig:
‘Ik ben de Heer, die jou heeft uitgeleid uit Ur,
uit het land van de Chaldeeën,
om dit land in bezit te geven’.
En het wordt direct duidelijk waarom het nodig is dat God
dit tegen Abram zegt,
want ondanks die mooie beloftes onder de sterrenhemel,
is Abram de zekerheid weer helemaal kwijt:
‘Heer mijn God’ antwoordt Abram,
‘hoe kan ik er zeker van zijn dat ik het in bezit zal krijgen’?

Als antwoord krijgt Abram niet te horen:
‘Abram, hoe vaak moet ik het ju nog zeggen?
Abram, ik dacht toch dat je mij geloofde,
waarom blijf je me dan vragen stellen’?
Nee,
Abram krijgt een opdracht:
‘Haal een driejarige koe,
een driejarige geit,
een driejarige ram
een tortelduif en een gewone jonge duif’.

Abram heeft aan één zin voldoende.
Hij weet blijkbaar  wat hem te doen staat.
Abram krijgt een opdracht om de dieren te nemen,
en aan die opdracht gehoorzaamt Abram.
Wát hij met die dieren moet doen,
dat krijgt Abram niet te horen.
Maar Abram weet precies wat hij moet doen….

Hij neemt de dieren en snijdt ze allemaal in tweeën.
(behalve de vogels)
Voor ons misschien een luguber beeld.
Eén man die driejarige dieren doormidden snijdt.
Het gekrijs van de dieren in doodsangst.
Het gaat door merg en been…..
Het bloed wat rijkelijk gestroomd moet hebben.
Plassen met bloed hebben om de dieren heen gelegen.
Abram is er wel eventjes mee bezig geweest.
En voor ons is het een vreemd schouwspel,
omdat wij het niet kennen.
In de tijd dat het verhaal opgeschreven werd,
is het een bekend ritueel.
Wanneer twee mensen een afspraak willen maken,
een verbond sluiten,
dan nemen ze één of meer dieren,
snijden die middendoor en leggen de helften uiteen,
tegenover elkaar.
Vervolgens lopen de twee verbondspartners door dat
straatje van bloed tussen de dieren,
en beloven elkaar:
‘Zoals de twee helften van deze dieren bij elkaar horen
en zoals de tortel bij de duif hoort,
zo horen wij bij elkaar.
Er is een bloedband die ons voortaan bindt.
Als een van ons beiden het hier gegeven woord breekt,
het moge hem vergaan als deze offerdieren.
Aas voor de gieren moge hij zijn.’

Nee, de mensen die dit voor het eerst lazen keken niet op
van het vreemde ritueel.
Ze kijken ergens anders van op.
Normaal gesproken zijn er minimaal twee mensen
die erbij staan,
bij de dieren die door midden zijn gesneden,
die het hele ritueel afwerken zoals het hoort,
die tussen  de dieren lopen,
die elkaar daarna omhelzen en een verbond sluiten.

En nu,
hier,
hier staat één man,
die wacht……
Sluit hij met zichzelf een verbond?
De gieren komen op de kadavers af,
zo lang liggen die kadavers van de doorgesneden dieren daar al.
Ze kunnen nog steeds niet geofferd worden,
want voor dit ritueel heb je minimaal twee mensen nodig,
en er staat nog altijd slechts één man: Abram…….
De ene partij van het verbond is aanwezig,
maar hij kan niets beginnen zolang de Ander,
zolang God zelf er niet is,
en die laat op zich wachten.

De dag loopt al ten einde,
de zon gaat al onder.
Het is voor Abram maar te hopen dat er geen andere mensen in de buurt zijn,
want ze zouden hem voor gek verklaard hebben,
ze zouden met hun vinger naar hun voorhoofd gewezen hebben:
die Abram draait helemaal door,
hij sluit een verbond in zijn eentje,
hoe haalt hij het in zijn hoofd?

Terwijl de zon onder gaat,
en Abram na een dag lang wachten
en een dag van onzekerheid
valt hij in slaap.

Juist de nacht is voor veel mensen een tijd van heen en weer geschud worden.
Je bent niet meer eigen baas.
De machten van goed en kwaad,
de machten van de duisternis en van de twijfel,
van de angstdromen
schijnen in je slaap oppermachtig te zijn.
Ook bij Abram.
Na alle gebeurtenissen van die dag
wordt hij in zijn slaap overweldigd door angst
en diepe duisternis.

Abram hoort bij die groep mensen
bij wie de gebeurtenissen van overdag
door blijven werken in de slaap.
Voor wie het een kwelling kan zijn,
‘angst en diepe duisternis’
zegt de schrijver van Genesis.
Soms kunnen bij ons medicijnen helpen
om de angsten wat te dempen.
Als het nodig is, dan is het een zegen
dat er medicijnen beschikbaar zijn!
Als gelovigen mogen we daar gebruik van maken.
Maar  ook mogen we weten
dat we niet helemaal overgeleverd zijn
en een speelbal zijn van machten,
die ons voor ons gevoel naar beneden
in de afgrond willen zuigen.
We mogen weten dat Jezus de diepste afgrond is ingegaan
en daar voor ons is doorgegaan.
Dat hebben we vandaag in het avondmaal ook mogen vieren.
Als een bevestiging van Gods liefde in zijn zoon,
dat wij nooit uit zijn hand vallen,
hoe wij ook heen en weer geschud kunnen worden.

En soms kunnen ook hele praktische dingen helpen.
Een briefje op je nachtkastje,
met daarop een bijbeltekst,
een belofte,
die je leest als je wakker wordt.
Waarbij je mag weten:
die woorden zijn belangrijker en bevatten meer waarheid
dan al die gedachten
en gevoelens die mij meesleurden in  mijn slaap.

Abram leefde nog ver voor Jezus,
hij kende  heel veel dingen nog niet die wij wel kennen.
Abram had ook een bijzondere plaats in de geschiedenis,
niet alles wat Abam meemaakt valt zo maar
op ons leven toe te passen.
Maar wel dat God Abram niet loslaat,
want in alle donkerheid en angst
is daar stem van God:
‘Wees ervan doordrongen de je nakomelingen
als vreemdeling zullen wonen in een land
dat niet van hen is
en dat ze daar slaaf zullen zijn en onderdrukt zullen worden
400 jaar lang.
Maar ik zal hun onderdrukker ter verantwoording roepen
en dan zullen ze wegtrekken,
met grote rijkdommen.
Wat jou betreft:
je zult in vrede met je voorouders worden verenigd
en in gezegende ouderdom begraven worden.
Pas de vierde generatie zal hierheen terugkeren,
want pas dan hebben de Amorieten zo veel misdaden
bedreven dat de maat vol is’.

Abram krijgt een kijkje in de toekomst,
dat zijn nakomelingen in Egypte zullen zijn,
maar na 400 jaar weer terug zullen keren
in het beloofde land.
Abram hoort dat niets bij toeval gebeurt,
dat de toekomst van zijn volk
niet altijd vol licht zal zijn,
dat er heel veel duisternis zal zijn in het leven
van zijn kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen,
zijn nakomelingen.
Maar Abram mag hier horen dat de weg geleid wordt door God zelf,
hoe donker het ook zal worden,
hoe uitzichtloos het ook zal worden in het leven
van de generaties na hem.
Hoe ook zij heen en weer geschud zullen worden.

En dan,
als het helemaal donker geworden is,
is daar plotseling een oven waar rook uit komt,
en een brandende fakkel
die tussen de dierhelften doorgaat.
Zoals later,
als het volk Israël uit Egypte trekt
en God verschijnt op de berg Sinaï,
in rook
en in vuur,
zo verschijnt God nu al aan Abram,
in rook
en in vuur.
Zoals later het volk Israël geleid zal worden
door een vuurkolom in de woestijn,
zo is God hier aanwezig.

Nee,
hier geen verbondspartners die samen
tussen de dieren lopen.
Hier slechts één verbondspartner.
Alleen God,
en hij sluit een verbond met Abram,
maar het verbond komt van één kant,
zou je kunnen zeggen.
Het is volgens sommigen dan ook geen echt verbond,
met rechten en plichten,
zoals later wel zal gebeuren bij de berg Sinaï,
maar hier slechts de beloftes van God.
Slechts?

Nee,
dit is de bodem waar Abram op kan gaan staan,
mag leren staan.
Op de belofte dat God met hem meegaat,
hoe hij ook heen en weer geschud wordt,
en heen en weer geschud zal worden.
Hoe de donkerheid hem ook weer in zijn greep kan krijgen,
dan mag hij terugdenken aan dit moment,
dat God tussen de dieren door ging
en zijn belofte aan hem deed:
vs. 18
Die dag sloot de Heer een verbond met Abram.
Hij zei:
‘Dit land geef ik aan jouw nakomelingen’.
Een groot land,
zo groot was het later alleen in de tijd van Salomo.
Maar Abram mag het alvast weten,
ook al was het maar even in de geschiedenis van Israël zo groot,
maar Abram mag het nu al weten.

Heen en weer geschud worden,
dat zou bij Abram blijven gebeuren.
Als je de geschiedenis verder leest,
zie je dat er telkens weer twijfels zijn of het wel goed afloopt….
Telkens opnieuw heeft hij de bevestiging nodig van de Here God.
Zo vierden wij vandaag avondmaal,
vandaag mochten wij de bevestiging van Gods liefde ontvangen
in deze verbondsmaaltijd.
En wij mogen net als Abram op onze levensreis
deze herinnering meenemen!
De smaak van het stukje brood,
het slokje wijn,
symbool van de rijkdom van God die ons niet loslaat,
symbool van het gebroken van Jezus,
van het vergoten bloed van het nieuwe verbond,
dat God met ons gesloten heeft.

Een eenzijdig verbond.
En telkens weer mag dat verbond vernieuwd worden.
Ook vandaag in de viering.
Voor mensen met een sterk geloof,
om weer te ontdekken dat het niet hun eigen geloof is,
maar de kracht van de heilige Geest die ons sterkt.
Voor mensen met een zwak geloof,
om te ontdekken dat het niet hun eigen geloof is,
maar de kracht van de heilige Geest die ons sterkt.

In navolging met Abram mogen wij zo onze pelgrimsweg vervolgen.
Amen.