De Engelse filosoof Alain de Botton schreef een boekje
met de titel ‘Statusangst’.
Daarin geeft hij aan dat veel mensen vandaag de dag
bang zijn om door de mand te vallen.
Dat veel mensen vandaag de dag bezig zijn
met de vraag: hoe kijken anderen naar mij?
Wat vinden andere mensen van mij?
En dat niet alleen:
om die vraag draait bijna alles.
Nogal wat mensen laten hun leven daar om draaien:
soms zonder dat ze het zelf weten.
Ze zijn zo in de weer met mode,
met hoe je er uit ziet,
om maar geaccepteerd te worden.
Ze zijn zo bezig met carrière maken,
met de top bereiken
of aan de top blijven,
omdat ze dan pas iemand zijn….

En in tijden van crisis waarin wij leven,
merken we des te meer,
des te beter,
des te pijnlijker,
dat wij dat niet altijd zelf in de hand hebben.
Je kunt zo maar ontslagen worden.
Je kunt jaren hard gewerkt hebben als jongere
en een goed diploma gehaald hebben,
en je krijgt geen werk.
Pijnlijk.
Zeker,
en helemaal als je daar je identiteit van af laat hangen.
Als je als mens bent wat anderen van je denken,
wat anderen van je verwachten….

Alain de Botton schetst dat als een hedendaagse ontwikkeling,
mensen die zo bezig zijn met wat anderen van hen vinden.
En hi probeert mensen een spiegel voor te houden
en de luchtballon door te prikken.
Wat een angstig leven als je altijd maar bezig bent
met de vraag wat anderen van je denken.
Natuurlijk,
als je een beetje gevoelsmatig bent aangelegd,
zal je antenne zich redelijk snel afstemmen op de ander
en zul je ook meer rekening houden met de ander.
Maar als dat de enige drijfveer in je leven is,
dan heb je inderdaad een heel onzeker leven,
wat je weet nooit wat de ander denkt of wil..
Dan ben je eigenlijk een slaaf van de ander….

Prediker is ook zo iemand die mensen een spiegel voorhoudt,
en die ballonnen doorprikt.
Prediker prikt de ballon van ons leven door.
Hij prikt vooral de ballon door van opgeblazen ego’s.
Van mensen die zichzelf zo hard opblazen,
dat ze groot zijn,
dat ze alles in de hand hebben.
Ook godsdienstige mensen kunnen zichzelf heel goed
met de hulp van hun eigen god opblazen.
En denken dat ze heel wat zijn,
denken dat ze anderen en het leven kunnen beheersen,
kunnen controleren.
En Prediker heeft die ego’s doorgeprikt.
In zijn boekje laat hij inzien dat je nog zo opgeblazen kunt zijn,
maar dat dat geen zin heeft.
Je ballon in het leven loopt vroeg of laat leeg…..
Dat kan plotseling zijn,
dat kan in één moment zijn,
met een knal,
maar het kan ook heel langzaam gaan,
maar leeglopen doet je ballon.
Je kunt opblazen wat je wilt,
Prediker vraagt aan mensen om te erkennen
dat dat niet helpt.
Helaas gebeurt dat heel veel dat mensen dat wel doen,
. op een arrogante manier van machthebbers
. op een slinkse manier van slachtoffers
die andere mensen weer manipuleren.
Er is heel veel onrecht volgens Prediker.

En aan het eind van zijn boek zou je na alles wat Prediker heeft gezegd,
kunnen denken:
nou ja,
als die ballon van mijn leven zo weinig voorstelt,
als het een vodje is
wat overblijft,
wat heeft het dan voor zin?
Toch helemaal niets?
En als je uitspraken uit Prediker uit zijn verband haalt,
dan zou je dat ook kunnen denken:
* Lucht en leegte, lucht en leegte,
alles is lucht en leegte,
welk voordeel heeft de mens van alles wat hij doet
* Laten we eten en drinken en vrolijk zijn,
want morgen sterven we……
Ook dát genieten neemt bij Prediker
een belangrijke plaats in!
‘Ik heb ingezien dat er voor de mens niets goeds is weggelegd,
behalve vrolijk te zijn en te genieten van het leven’.

Onverschilligheid is niet wat Prediker wil bereiken.
En het lijkt er wel op dat Prediker zich realiseert
dat hij een risico loopt met zijn gevecht tegen opgeblazen ego’s,
dat mensen zullen denken:
als er geen zin is,
als de ballon van het leven toch leegloopt of
helemaal kapot gaat,
waar zal ik me dan nog druk om maken?
Wat heeft het voor zin,
wat heeft het voor zin dat ik me ergens voor inzet?

Om dat misverstand te voorkomen,
lees je bijna aan het eind van zijn boek een actiehoofdstuk.
. werp je brood uit over het water,
want je vindt het later weer terug.
. bewaar je brood in zeven delen, zelfs in acht.
. het is waar,
de omstandigheden van het leven bepalen heel veel,
-- de wolken bepalen zelf wanneer ze regenen
-- de winden kunnen bomen omver gooien als luciferhoutjes
juist voor opgeblazen ego’s is het moeilijk dat te erkennen,
dat men veel niet in de hand heeft,
maar ga aan de andere kant niet helemaal passief worden,
blijf niet staan wachten en kijken
naar de wind,
want als je altijd blijft kijken naar de wind,
dan kom je nooit aan zaaien toe,
en dus kom je dan nooit aan maaien toe
en lijd je honger.

Ga niet passief aan de kant staan,
maar zaai van de vroege morgen tot de late avond,
ook al weet je niet vooraf
of de omstandigheden gunstig of ongunstig zijn.

Oproep tot actie.
En laten we nog even kijken tot welke dingen Prediker dan oproept.
In vs. 1 zegt hij:
Werp je brood uit over het water,
want je vindt het later weer terug.
Nou,
geen logische uitspraak.
Als wij brood op het water gooien,
dan doen we dat om eendjes te voeren,
om vogels te voeren,
en als er geen vogels zijn,
dan zijn er wel vissen die dat brood opvreten.

Die gedachte zit er waarschijnlijk ook wel bij Prediker achter.
Geef je brood, je bezittingen,
je geld weg aan mensen die het nodig hebben.
Zeker,
je weet dat je het niet terug zult  krijgen,
de bezittingen die je weggeeft,
het geld wat je aan goede doelen geeft,
dat verdwijnt.
Dat zie je nooit meer terug…..

Maar Prediker zegt dan dat je het wél weer terugvindt.
En dan moet je denken aan de uitspraak van Jezus:
‘Geef, en je zult gegeven worden,
een goede, gevulde maat zal in je schoot geworpen worden’.
Geven maakt rijk,
oppotten en voor jezelf houden maakt arm.
Maakt in ieder geval een arm mens van je….

Je zou ook kunnen denken aan al die mensen met statusangst,
die bang zijn om hun gezicht te verliezen en door de mand te vallen.
Gooi je brood uit op het water…
Wees niet voortdurend bezig met wat mensen van je denken,
gooi je brood uit op het water,
laat het los….
En als je het los laat,
dan pas zul je waardering krijgen,
dan pas zul je gewaardeerd worden door mensen…

Nee,
dat betekent niet zegt Prediker,
dat je zonder overleg te werk moet gaan,
dat je alles maar over de balk moet smijten,
dat betekent niet dat je onverschillig moet zijn.

‘Bewaar je brood in zeven delen,
zelfs in acht,
want je weet niet welke ramp de aarde zal treffen’.
Hier heeft hij het opeens weer over brood bewaren.
Je moet je brood uitwerpen,
maar je mag je brood ook bewaren,
op een verstandige manier.
Niet alles investeren bij één bank,
bij één project.
Dat is een hele verstandige,
wijze keus.
Verdeel je risico’s over meerdere projecten,
en je zult bij tegenslagen veel minder kwetsbaar zijn.
Zeven: volledig.
Acht: nog één extra, zoveel mogelijk.

Verdeel niet alleen je financiële zekerheden
over verschillende potjes.
Maar stel ook je vertrouwen niet slechts op één mens,
op één persoon,
maar leer meerdere mensen in het leven te vertrouwen,
want als er één persoon wegvalt,
dan hou je niets meer over…
Spreid je aandacht en je vertrouwen.
Prediker probeert om mensen de goede weg in te laten slaan.
En zeker,
hij is iemand die geen zoete broodjes bakt.
Hij houdt mensen een spiegel voor.
Opgeblazen ego’s worden doorgeprikt,
de ballonnen van het leven worden doorgeprikt
en glasheldere eerlijkheid
over wat ons drijft in het leven.

Maar dat betekent niet zegt Prediker,
wanneer je eigen ballon is doorgeprikt,
dat je dan maar bij de pakken moet gaan neerzitten.
Dat is niet mijn bedoeling zegt Prediker.
Inderdaad,
als je naar het leven kijkt,
als je naar je eigen motieven kijkt,
dan kun je beter stoppen.
Het leven is leeg,
het leven lijkt soms zo mooi te zijn,
maar het is slechts een ballon die je opblaast,
en die kortere of langere tijd in de lucht hangt,
bijdraagt aan de feestvreugde,
maar er blijft uiteindelijk niets van over….

Maar ga niet bij de pakken neerzitten,
dat is niet mijn bedoeling zegt Prediker,
om je de put in te praten.
Blijf niet op de wind letten,
want dan kom je nooit aan zaaien toe.
Als je altijd maar blijft nadenken,
altijd maar blijft reflecteren over het leven,
over het geloven,
dan komt er niets uit je handen.
Je moet ook gewoon de dingen in het leven doen…

‘Zaai van de morgen tot de avond.
Laat je hand niet rusten,
want je weet niet of het zaad de ene of de andere,
of elke keer,
ontkiemen zal’.

Ga niet neerzitten,
maar blijf genieten.
‘Het licht is een genot.
wat een weldaad voor de ogen om de zon te zien!
Wanneer een mens lang leeft,
laat hij dan van elke dag genieten
en bedenken dat de dagen
van de duisternis ontelbaar zullen zijn.

Als we het samenvatten,
dan trekt Prediker ten strijde tegen opgeblazen ego’s.
Mensen die denken dat zij het leven in handen hebben.
Let goed op,
in de filosofie van Alain de Botton zijn dat niet alleen
de mensen die in de schijnwerpers staan,
die graag willen dat anderen tegen ze opkijken.
Dat zijn ook de mensen
die denken dat ze zelf niets kunnen,
die denken dat de ander het veel beter kan,
die vinden dat ze het nooit goed doen.
Het klinkt misschien hard,
maar ook deze mensen hebben last van een opgeblazen ego,
want ze denken dat er zoveel van henzelf afhangt.
Ze verwijten zichzelf dat hun ballon zo klein blijft,
zo miezerig blijft,
zo zacht blijft.
Maar zegt Prediker,
dan heb je ook last van een opgeblazen ego,
want dan denk je dat alles in het leven van je eigen inzet afhangt.

Nee,
heel veel gebeurt er wat je niet kunt beïnvloeden.
Dat is de grote lijn van het boek Prediker,
maar let op!!!!
Van de weeromstuit,
als reactie op die grote lijn,
moet je niet denken dat je niets in de melk te brokkelen hebt,
dat zou ook een verkeerde manier zijn.

Elk mens heeft een keuze,
heeft keuzemogelijkheden zegt Prediker.
En dat is ook de grote lijn van de bijbel.
Elk mens heeft een keuze,
hoe hij of zij met de dingen in het leven omgaat.
Elk mens heeft de keuze of hij een opgeblazen ego wil zijn,
of dat hij zijn leven aansluit op zijn Schepper,
op zijn redder.
Elk mens heeft een keuze
in hoeverre Jezus een rol in zijn of haar leven mag hebben.
Dat is een keuze….

En Paulus zegt dan later,
als je die keuze doet,
als je je leven verbindt met Jezus,
dan word je leven niet langer bepaald door
je opgeblazen ego,
maar dan word je leven bepaald door God.
‘Niets kan ons scheiden van de liefde van Christus,
Tegenspoed, ellende of vervolging, honger of armoede, gevaar of het zwaard?
36  Er staat geschreven: ‘Om u worden wij dag na dag gedood en afgevoerd als schapen voor de slacht.’
37  Maar wij zegevieren in dit alles glansrijk dankzij hem die ons heeft liefgehad.
38  Ik ben ervan overtuigd dat dood noch leven, engelen noch machten noch krachten, heden noch toekomst,
39  hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die hij ons gegeven heeft in Christus Jezus, onze Heer.

Ook als je gelooft in Jezus,
is het geen garantie dat je opgeblazen ego,
niet de kop opsteekt.
Dat je ondanks alles toch je laat leiden door de omstandigheden
in het leven….

De volgende keer gaat het over ouder worden.
Hoofdstuk 12 geeft adviezen aan jongeren
en gaat het vooral over alles wat je moet inleveren
aan gezondheid als je ouder wordt.
Ik zie,
als ik het simpel stel,
twee manieren van ouder worden.
Ook bij mensen die geloven,
ook bij mensen die in Jezus geloven.

Sommige mensen raken verbitterd.
En het lukt ze niet meer om blij te kunnen zijn,
het lukt ze niet meer om open te zijn,
voor kinderen,
kleinkinderen.
Slechts wat men kwijtraakte aan gezondheid,
aan de goede dingen in het leven.
En ik zie mensen,
die ondanks dat ze veel kwijtraakten
aan gezondheid,
aan geliefden,
aan mogelijkheden om zich te bewegen.
Maar toch staan ze open in het leven,
zijn nieuwsgierig.

Ik las afgelopen vrijdag in de krant
dat de 92 jarige Eddy van Drooge uit Hoogeveen
vrijdag haar filosofiebul aan de Rijksuniversiteit
uitgereikt kreeg.
Bovendien was ze nog steeds aan het werk,
als psychotherapeute.
Hoe bestaat het?
Waar doe je het voor op die leeftijd?
Wat heeft het voor zin
om nog al je energie te stoppen in een studie?
En toch….
Ik denk dat Prediker zijn duim omhoog zou steken.
‘Werp je brood uit over het water,
want je vindt het later weer terug’.

De laatste vraag in het interview
aan Eddy van Drooge was:
‘Wat gaat u nu doen?’
‘Het antwoord:
‘Ik zal het eerst even afwachten.
Binnenkort heb ik een gesprek met een docent:
misschien ga ik nog een master doen.
Of ik later nog wat met dit diploma zal doen,
weet ik nog niet’.

Tel Uw zegeningen, één voor een.
Tel ze alle en vergeet er geen,
en ge ziet Gods liefde dan door alles heen.

Amen.