Ruth 2

Wat een aardige man is die Boaz toch.
Vindt u niet?
Directeur van een grote onderneming,
die oog heeft voor zijn personeel.
Niet alleen voor zijn mededirecteuren,
maar zelfs voor zijn Turkse of Marokaanse
schoonmaakkrachten.
In dit geval de Moabitische gastarbeidster Ruth.
De topondernemer die oog heeft voor zijn personeel.
Als jij vakantiewerk bij deze Boaz zou doen,
en hij zou als de directeur van een grote onderneming
met jou als vakantiewerker even een praatje komen  maken,
dan zou je dat ook best bijzonder vinden denk ik.
Boaz,
een hele aardige man.
Als er meer mensen waren zoals hij,
dan zou de wereld er een stuk anders uitzien!
Minder hard,
minder koud,
dan zou de wereld heel wat warmer zijn,
dan zou het leven stukken aangenamer zijn.

In ieder geval heeft Boaz oog voor mensen.
Hij ziet mensen.
Hij ziet een meisje, een jonge vrouw,
die hij niet kent.
Boaz,
hij is een rijke man die land bezit
en die mensen in dienst heeft.
Boaz is niet te groot
om ook kleine mensen te zien.
Ruth, de vrouw uit het vijandige land Moab,
die op zijn akker aren aan het rapen is,
die valt hem direct op.
En dan wordt ook direct duidelijk
dat hij niet alleen oog heeft voor mensen
maar dat hij ook hart heeft voor mensen.
Hij had al in  Betlehem al  over Ruth horen vertellen.
Ook Boaz had gehoord dat Noomi was teruggekomen,
nadat ze al weer jaren geleden was vertrokken uit Betlehem
om hun heil ergens anders te zoeken,
in Moab.
En hij had ook horen vertellen dat Elimelek,
haar man en hun beide zoons Machlon en Chiljon
waren overleden in Moab.
En hij had gehoord dat Noomi met één van haar schoondochters
was teruggekomen.
Een moabitische, een vreemdeling,
een jonge vrouw was met Noomi teruggekomen.

Boaz heeft niet alleen oog voor mensen,
hij heeft ook hart voor mensen.
Hij zegt niet: Voor buitenlanders geen plaats op mijn akker.
Zoek maar ergens anders een werkplek,
maar niet bij mij,
ik heb genoeg arbeiders in dienst.
Integendeel,
hij loopt naar Ruth toe en zegt:
‘Je moet niet naar andere akkers gaan om aren te lezen,
ga hier niet weg,
maar blijf dicht bij de vrouwen die voor mij werken.
En ik zal mijn mannen zeggen dat ze je niet lastig vallen’.
Dat is bescherming bieden aan een buitenlandse vrouw.
Ja die mannen,
Boaz weet ook hoe mannen zijn….
En hij weet ook dat een buitenlandse vrouw
echt vogelvrij kan zijn,
dat ze door niemand beschermd wordt.
Dat er altijd mannen zijn die thuis niets te zeggen hebben,
die juist hun frustraties bij zo’n onbeschermde
jonge vrouw kunnen botvieren….

En Ruth?
Ruth snapt het niet waar ze het aan te danken heeft,
dat de hoogste baas,
dat zij als buitenlandse zoveel goedheid ontmoet
in een land waar mensen de kat uit de boom kijken
bij buitenlanders,
waar mensen de kat uit de boom kijken bij
alles wat anders is,
wat gek is.
‘Waar heb ik het aan verdiend?  vraagt ze aan Boaz.
En Boaz vertelt dan dat hij al veel over haar goede daden
heeft horen vertellen
Dat hij al heeft horen vertellen over de dood van haar man
en hoe ze toch trouw is gebleven aan haar schoonmoeder.
En dan laat Boaz zijn hart spreken:
‘Moge de Heer je daarvoor rijkelijk belonen
- de Heer de God van Israël,
onder wiens vleugels je een toevlucht hebt gezocht’.

Boaz laat het daar dan niet bij,
hij doet er nog heel wat extra schepjes bovenop!
. Toen het etenstijd was wordt Ruth uitgenodigd door Boaz
om mee te eten,
geroosterd graan krijgt ze zelfs aangeboden.
. Boaz geeft de maaiers de instructie
dat Ruth ook tussen de schoven  mag rapen,
wat normaal gesproken eerst door de arbeiders zelf
opgeraapt moest worden,
omdat daar zoveel aren neervielen.
Maar Ruth krijgt toestemming ook dáár te rapen.
En nota bene moeten de arbeiders juist wat exta halmen
uit de schoven halen en daar neerleggen.

Ruth verzamelt ongelooflijk veel op één dag.
Ze werkt zelf hard,
en er is iemand die haar goed gezind is.
Ze heeft nog overgehouden van haar middageten,
en ze heeft een efa gerst verzameld.
36 liter is een efa.
Daar kon een gezin een week lang van eten.
Geen wonder dat Noomi niet weet wat ze ziet!
Vol verbazing vraagt ze bij welke boer
ze aan het werk geweest is.
Ruth vertelt dat hij Boaz heet.

Boaz, een vriendelijke man.
En zoals gezegd, wat zou de wereld er anders uitzien,
als er meer mensen zo in het leven zouden staan.
Dat is wat Paulus schrijft aan de gelovigen in Filippi:
‘Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen’.
Een basishouding.
Voor Ruth moet dat geweldig geweest zijn,’
om niet alleen maar als buitenlandse vrouw
tegen mensen aan te lopen die haar vreemd vinden,
die haar anders vinden,
maar tegen een vriendelijke man als Boaz aan te lopen,
dat moet geweldig geweest zijn.

Als je verhuisd zoals wij een tijd geleden deden,
dan doet je dat ontzettend goed,
vriendelijkheid van mensen.
Er zijn zoveel vreemde en onbekende dingen om je heen.
Praktische dingen als winkels,
als waar je terecht kunt wanneer iets kapot is.
En als je dan vriendelijke mensen hebt,
mensen om je heen die je proberen te helpen,
dat doet ontzettend goed.
Dat deed ons in ieder geval ontzettend goed.
En zelf,
als ik naar mezelf kijk probeer ik vriendelijk te zijn,
begrip te hebben.
Dat is toch het minste wat je elkaar in een christelijke gemeente
kunt aanbieden?

Toch…. heb ik bij vriendelijkheid ook altijd mijn vragen…

* Jasper S. aardige huisvader….
* beulen in concentratiekampen, aardige huisvaders..

Toen ik dit verhaal las kwam de herinnering ook weer boven
van vele jaren geleden intussen.
Opeens vroeg ik het me af :
waarom  probeer ik altijd vriendelijk te zijn?
En dat ik toen een schokkende ontdekking deed:
hoe vaak probeer ik niet vriendelijk te zijn,
zodat mensen mij aardig vinden?
Dat is geen leuke ontdekking…
Dat haalt eventjes alle grond onder je voeten vandaan.
Je zelfbeeld wordt eventjes helemaal onderuit gehaald.
Het vervelende van zo’n ontdekking is,
dat je in een sfeer van wantrouwen terecht komt,
waar je niet meer uitkomt.
Want bij elke vriendelijkheid die je tegenkomt bij jezelf,
maar ook bij anderen,
stel je direct je vragen:
mooi hoor die vriendelijkheid,
maar wat zit er onder?
Wat wil je er mee bereiken?

Beste Boaz,
fijn dat jij zo goed voor Ruth zorgt.
Heel nobel van je,
heel vriendelijk.
Maar mij hoef je niets wijs te m aken.
Je hebt oog voor haar.
Nee, je hebt een oogje op haar laten vallen.
Je lijkt op die baas
die inderdaad oog heeft voor zijn personeel.
Op die directeur van die multinational,
die zo vriendelijk is voor één van zijn secretaresses,
en uiteindelijk is het maar om één ding te doen:
om samen in bed te belanden en seks te hebben.
Zulke dingen gebeuren om ons heen.
Zulke dingen hoeven we onze ogen niet voor te sluiten.
De dubbelheid van het leven,
de dubbelheid van het gedrag van anderen.
Maar ook de dubbelheid in onszelf.
Want welk mens is niet dubbel?
Dat zien we vaak zelf niet,
of dat willen we niet zien….
Dat is het denk ik vaak.
Maar wie is niet dubbel?

Daar kun je helemaal in vastlopen,
je kunt niemand meer vertrouwen.
Je kunt jezelf niet meer vertrouwen,
als je de dubbelheid in jezelf ontdekt,
je kunt anderen niet meer vertrouwen,
als je voortdurend denkt:
ja, dat zeg je nu  mooi,
maar wat wil je nu eigenlijk bereiken?

Voor mij ligt daar de kracht,
niet alleen de kracht,
ook de basis van geloven,
van godsdienst,
van God,
van Jezus.
God is Iemand die voortdurend bezig is om recht te zetten.
Om wat kapot gaat in levens van  mensen,
om dat weer te herstellen.
Om vertrouwen te schenken in andere mensen,
en in jezelf,
zodat je weer verder kunt leven,
zodat het leven niet op slot gaat.
En het is zo mooi,
dat het Noomi is,
die zo verbitterd was geraakt in het leven,
zo verbitterd was geraakt op God,
dat zij zegt als Ruth thuiskomt,
en als ze verteld heeft dat ze bij Boaz op de akker heeft gewerkt,
dat het dan Noom is die zegt:
‘Hij is een naaste verwant van ons
en kan daarom zijn rechten als losser laten gelden’.

Wat bedoelt Noomi precies met de woorden
‘naaste verwant’ en ‘losser’.
Het is goed om dat uit te leggen,
en ik hoop als dat duidelijk is,
dat het ook duidelijk wordt dat Noomi
hoop krijgt dat hun situatie recht gezet wordt,
en ik hoop dat wij daardoor hoop kunnen krijgen,
dat hoe onze situatie en hoe de wereld er ook uitziet,
dat de dingen altijd recht gezet kunnen worden.

Recht zetten,
dat gebeurt als de dingen niet goed zijn gegaan.
Een losser is iemand die herstelt voor jou,
wat je kwijtgeraakt bent.
Je hebt een stuk grond moeten verkopen,
omdat je eten nodig had voor je gezin.
Natuurlijk op lange termijn is het niet zo’n verstandige keus,
maar als je op korte termijn brood nodig hebt,
dan heb je vaak geen andere keus.
Met een lege maag heb je er ook niet zoveel aan
om te weten dat je volgend jaar misschien wel
een goede oogst van het land kunt halen.
Je moet eten.
Je verkoopt je land.
Sommige mensen verkochten zelfs zichzelf als slaaf.
Waren niet alleen hun land kwijt maar ook zichzelf.
Maar dat land wil je als familie,
en als clan,
als groep van families
eigenlijk wel graag in je bezit houden.
Net zoals je niet graag wilt dat je familie
of clan verdwijnt en het eigendom wordt van anderen…
Anders loop je het risico dat je als familie
of als clan,
als groep van families straks kleiner en kleiner wordt,
en dat je ook helemaal geen land meer overhoudt.
En dat was nu de taak van een Losser.
Vaak een rijk persoon.
Van hem werd verwacht dat hij dat het land
en de mensen die verloren waren gegaan, weer terugkocht.

Boaz hoort bij de clan van Elimelech,
dat wist Noomi.
En als ze hoort dat Elimelech zo vriendelijk,
zo aardig is voor Ruth,
dan gaat er bij haar hoop gloren,
dat deze Boaz,
hoewel hij misschien niet de eerst aangewezen persoon is,
omdat er misschien nog wel andere mensen
dichter bij hun eigen familie staan in de clan,
dat hij toch over de brug zou willen komen….
Volgende week hoort u het verhaal dat Noomi
niet alleen denkt aan het teruggeven van akkers.
Maar dat ze ook mogelijkheden ziet zelfs
na te denken over een huwelijk tussen Ruth en Boaz.
Daar horen we volgende week meer over.

Recht zetten wat stuk is gegaan.
Dat is de taak van de Losser.
En als we in deze periode van Advent
dat doortrekken naar het N.T.,
dan mogen we zeggen dat dat ook de taak is
van onze Verlosser,
Jezus Christus.
Hij is gekomen om alle dubbelheid in onszelf,
de dubbele bodems,
de blinde vlekken,
om die aan het licht te brengen.
En om daar ook verandering in te brengen.

De dubbelheid in mensen kan soms
schokkend zijn.
Wat ik deze week hoorde over Jasper S.,
die ook een gewoon kerklid was,
die een dubbelleven moet hebben geleid.
Schokkend.
Maar hoeveel schokkende dingen zijn er niet in deze wereld?
En hoeveel dubbelheid zit er niet in mijn leven,
in  uw leven?

Gelukkig zijn er vandaag de dag heel veel mogelijkheden,
ook op psychologisch gebied
om iets te doen aan je dubbelheid,
om iets te doen aan je blinde vlekken.
En het is geweldig dat er op dat gebied
de laatste eeuwen veel mogelijkheden zijn gekomen.
En dat we daar zelf hard aan kunnen werken.
Om meer mens te worden,
om meer in contact te komen met jezelf.
Ik vind dat zelf hele grote winstpunten.

Werken aan je dubbelheid,
zodat er steeds minder schade wordt toegebracht
aan jezelf,
aan anderen in het contact wat je met elkaar hebt.

En in deze periode van Advent
mogen wij ook een dikke streep onder het woord hoop zetten.
Zoals Noomi hoop kreeg,
toen ze ontdekte dat Elimelech een Losser was.
zo mogen wij ook telkens hoop ontvangen
omdat we mogen geloven dat Jezus onze Verlosser is.
Hij laat ons niet vallen.
Dat is de hoop waaruit we elke dag opnieuw mogen leren leven.
Hoe dubbel het leven ook is.
Het leven is vaak dubbel in ons eigen hart.

Maar het leven is vaak dubbel in de wereld waarin wij leven.
Schone schijn soms.
Maar ook zoveel donkerheid.
Jezus is gekomen om wat de muren die gebouwd worden
tussen mensen af te breken.
4 ¶  Want hij is onze vrede, hij die met zijn dood de twee werelden één heeft gemaakt, de muur van vijandschap ertussen heeft afgebroken
15  en de wet met zijn geboden en voorschriften buiten werking heeft gesteld, om uit die twee in zichzelf één nieuwe mens te scheppen. Zo bracht hij vrede
16  en verzoende hij door het kruis beide in één lichaam met God, door in zijn lichaam de vijandschap te doden.

Wij hadden nooit van de ‘Verlosser’ gehoord,
als Jezus de muur niet kapot had gemaakt die tussen Israël en heidenen
in zit had afgebroken.
Zo blijft Hij bezig.
Zo mogen wij bezig blijven.
Soms tegen beter weten in.
Komen we ooit een stap verder?
zou het ooit lukken?
. de dubbelheid in mijn eigen leven
. de dubbelheid in deze grote wereld?
Eén antwoord mogelijk:
Wij mogen blijven werken aan de dubbelheid
in onszelf
en in deze wereld,
omdat Jezus de dubbelheid heeft overwonnen voor ons.

Boaz was een Losser,
en hij zal zeker ook wel bijbedoelingen hebben gehad.
Jezus was een Verlosser,
gaaf,
heel,
uit één stuk.
Hij is onze hoop,
onze Redder.
Amen.